Người Mông (Sa Pa) bảo tồn và phát huy nghề thêu thổ cẩm

Tỉnh Lào Cai hiện có 30 làng nghề, trong đó có 20 làng nghề truyền thống. Một số nghề, làng nghề truyền thống được nhiều du khách biết đến như nghề may thêu, thổ cẩm, dệt vải, đan lát, rèn đúc, chạm khắc bạc, làm hương, mây tre đan, nghề nấu rượu,…Trong đó, một số sản phẩm của các làng nghề đã và đang trở thành sản phẩm hàng hoá nổi tiếng, gắn với các sản phẩm du lịch như nghề thêu thổ cẩm của người Hà Nhì ở xã Y Tý (huyện Bát Xát), người Mông, Dao, Xa Phó, Giáy (thị xã Sa Pa), người Tày xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên), người Thu Lao xã Tả Gia Khâu (huyện Mường Khương). Các làng nghề và nghề chạm khắc bạc ở xã Dền Sáng, xã Mường Hum (huyện Bát Xát); ở xã Liên Minh, xã Tả Phìn,  xã Hoàng Liên, xã Ngũ Chỉ Sơn (thị xã Sa Pa). Nghề nấu rượu xã Bản Phố (huyện Bắc Hà), xã Thanh Bình (thị xã Sa Pa). Đặc biệt, sản phẩm rượu San Lùng (Bát Xát) lọt vào tốp 100 đặc sản quà tặng Việt Nam 2020 - 2021 do tổ chức Hội Kỷ lục Việt Nam ghi nhận.

Du khách khi đến với Lào Cai có thể lựa chọn và tìm mua các sản phẩm thổ cẩm, quà tặng, quà lưu niệm cho chính bàn tay người dân bản địa sản xuất. Trong các chương trình, hoạt động du lịch, thị xã Sa Pa đã đặc biệt quan tâm đến việc quảng bá, giới thiệu các sản phẩm truyền thống, đặc trưng của địa phương với mong muốn đưa du khách hòa mình trong không gian sinh hoạt - văn hóa của người dân bản địa, để khám phá, tìm hiểu về bản sắc các dân tộc Sa Pa trong sản xuất các sản phẩm truyền thống như se lanh, dệt vải, thêu thổ cẩm, nhuộm chàm, vẽ hoa văn sáp ong trên vải lanh, nghề đan thồ, bện hài, rèn nông cụ, chạm khắc bạc, chế tác đồ trang sức,… Du lịch làng nghề đã và đang là điểm đến hấp dẫn của du khách đến với Lào Cai, góp phần tăng thêm nguồn thu nhập cho người dân nơi đây.

Để bảo tồn và phát triển làng nghề, trong giai đoạn 2022- 2025, Lào Cai sẽ triển khai 4 nhóm nhiệm vụ, 11 nhóm giải pháp nhằm gìn giữ và phát huy các giá trị, bản sắc văn hóa truyền thống của các làng nghề, thúc đẩy phát triển sản xuất, nâng cao giá trị gia tăng cho các sản phẩm làng nghề.

Với mục tiêu  tạo việc làm, tăng thu nhập cho người dân, bảo vệ cảnh quan, không gian và môi trường, xây dựng thôn bản, làng văn hóa, gắn với xây dựng nông thôn mới, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội nông thôn bền vững, tỉnh Lào Cai đặc biệt quan tâm đến việc khôi phục và bảo tồn đối với nghề, làng nghề truyền thống như: Nghề làm hương của người Giáy thôn Kíp Tước, nghề làm Cốm của người Tày, Làng nghề thêu, may thổ cẩm của người Xa Phó, thôn Nậm Rịa, nghề nấu rượu thóc tại Làng Mới, xã Tả Phời (thành phố Lào Cai); làng nghề mây tre đan Hà Nhì, xã Y Tý, xã Nậm Pung (huyện Bát Xát); nghề dệt thêu thổ cẩm truyền thống dân tộc Mông tại thôn Sín Chải, thị trấn Nông trường Phong Hải (huyện Bảo Thắng); nghề làm nhạc cụ Khèn dân tộc Mông, tại xã Cán Cấu, xã Sín Chéng (huyện Si Ma Cai); nghề chạm khắc bạc của người Dao Đỏ, tại xã Ngũ Chỉ Sơn và xã Liên Minh, nghề làm hương của người Giáy xã Tả Van, nghề làm chạm khắc bạc dân tộc Mông xã Mường Hoa  (thị xã Sa Pa); nghề mây tre đan dân tộc Tày xã Nghĩa Đô (huyện Bảo Yên); các làng nghề sản xuất rượu truyền thống: San Lùng, xã Nậm Pung (huyện Bát Xát), Cốc Ngù (huyện Mường Khương), Bản Phố (huyện Bắc Hà).

Đồ đan lát thủ công truyền thống vừa mang bản sắc văn hóa,
vừa thuận tiện sử dụng trong cuộc sống hàng ngày

Lào Cai cũng quan tâm phát triển làng nghề gắn với du lịch và xây dựng nông thôn mới. Trong đó, phát triển các làng nghề dệt thổ cẩm và nghề nấu rượu tại thị xã Sa Pa và huyện Bắc Hà gắn với các tuyến/điểm du lịch trên địa bàn. Tập trung ưu tiên hỗ trợ một số làng nghề dệt thổ cẩm tại xã Bản Hồ, thị xã Sa Pa; làng nghề nấu rượu đặc sản Thanh Kim tại xã Thanh Bình, thị xã Sa Pa; làng nghề dệt may thổ cẩm, trang phục dân tộc gắn với điểm du lịch tại xã Tả Van Chư gắn với điểm du lịch Hang Rồng, huyện Bắc Hà; làng nghề dệt may thổ cẩm, trang phục dân tộc gắn với điểm du lịch Hang Tiên và Hồ thủy điện Cốc Ly, xã Cốc Ly, huyện Bắc Hà; làng nghề trồng hoa địa lan tại xã Tả Phìn, thị xã Sa Pa; làng Nghề đan tại xã Y Tý, huyện Bát Xát.

Tổ chức liên kết chuỗi giá trị, phát triển làng nghề gắn với du lịch, góp phần phát triển kinh tế nông thôn và xây dựng nông thôn mới bằng việc hỗ trợ phát triển làng nghề thêu, may thổ cẩm, cắt may trang phục dân tộc và Nghề làm cốm gắn với điểm du lịch tại xã Hợp Thành, thành phố Lào Cai; hỗ trợ làng nghề trồng và chế biến thuốc tắm người Dao đỏ tại xã Tả Phìn, xã Thanh Kim, thị trấn Sa Pa, thị xã Sa Pa.

Khôi phục, bảo tồn các nghề truyền thống, làng nghề truyền thống có nguy cơ mai một, thất truyền. Phát triển các làng nghề mới đảm bảo các giá trị văn hóa truyền thống, thân thiện với môi trường và phát triển bền vững. Phấn đấu đến năm 2025, công nhận mới được 5 làng nghề, 6 nghề truyền thống và đến năm 2030 duy trì, công nhận mới được 5 làng nghề, 5 làng nghề truyền thống và 1 nghề truyền thống tập trung tại các huyện Bảo Yên, Bảo Thắng, thành phố Lào Cai và thị xã Sa Pa; Thúc đẩy phát triển ngành nghề sản xuất, kinh doanh các sản phẩm theo nhu cầu của thị trường, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương thông qua các hình thức du nhập, học tập, phổ biến, nhân rộng từ các mô hình, làng nghề, làng nghề truyền thống đang hoạt động có hiệu quả.

Để triển khai có hiệu quả công tác bảo tồn và phát huy các làng nghề truyền thống, tỉnh Lào Cai sẽ đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số để nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh, xúc tiến thương mại và phát triển du lịch làng nghề; hỗ trợ, đào tạo người sử dụng lao động tại làng nghề nâng cao kỹ năng quản lý, chuyển đổi số, kiến thức kinh doanh; hỗ trợ các cơ sở sản xuất, doanh nghiệp tại làng nghề xây dựng trang thông tin điện tử giới thiệu, quảng bá sản phẩm, bán hàng trực tuyến.

Thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới, các địa phương trên địa bàn tỉnh đã và đang thực hiện việc bảo tồn, phát huy những nghề, làng nghề truyền thống, góp phần cải thiện đời sống của bà con nhân dân trên địa bàn, đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội tại địa phương.