Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và lãnh đạo các nước ASEAN. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Diễn ra từ ngày 13-15/11, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị cấp cao liên quan là sự kiện quan trọng nhất trong năm của ASEAN với sự tham gia của lãnh đạo 10 nước ASEAN và các nguyên thủ và lãnh đạo của Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Hoa Kỳ, Nga, Ấn Độ, Australia cùng với Canada (Chủ tịch G7), Chile (Chủ tịch G20) và IMF.

Trong thời gian 3 ngày, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có chương trình làm việc phong phú và khẩn trương với nhiều hoạt động đa dạng, cả song phương và đa phương, các cuộc ăn sáng, trưa, tối đều là các cuộc làm việc, bao gồm: dự, phát biểu tại 18 hội nghị, phiên họp; có cuộc tiếp, làm việc với Phó Tổng thống Hoa Kỳ, Tổng thống Chile, Hàn Quốc, Thủ tướng Australia, Malaysia, Quốc vương Brunei và các cuộc trao đổi quan trọng bên lề Hội nghị với Tổng thống Nga V. Putin, Thủ tướng Nhật Bản, Thủ tướng Canada, Thủ tướng Thái Lan, Thủ tướng Lào, Thủ tướng Campuchia để thảo luận các biện pháp thúc đẩy quan hệ song phương; tiếp lãnh đạo Tập đoàn Sembcorp, một trong những doanh nghiệp tiên phong đầu tư vào Việt Nam với 9 Khu công nghiệp Việt Nam – Singapore (VSIP). Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ đã cùng với Nguyên Thủ tướng, Bộ trưởng cấp cao Goh Chok Tong cắt băng khai trương “Tuần lễ hàng Việt Nam” tại Singapore - sự kiện đặc biệt quảng bá hàng Việt Nam tại Singapore, Việt Nam là nước duy nhất tổ chức sự kiện như vậy trong suốt thời gian diễn ra Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33.

Các nhà lãnh đạo dự Hội nghị Cấp cao lần thứ 2 các nước tham gia đàm phán Hiệp định RCEP. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Trong khuôn khổ Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc đã có các phát biểu quan trọng, đưa ra nhiều đề xuất, biện pháp, đóng góp vào nhiều văn kiện, thỏa thuận được thông qua tại Hội nghị, phản ánh nội dung hợp tác trên nhiều lĩnh vực, nhất là liên quan trực tiếp đến lợi ích người dân các quốc gia ASEAN. Cụ thể, Thủ tướng Chính phủ và các nhà lãnh đạo đã nhất trí thông qua 20 văn kiện chính và 30 văn kiện chuyên đề trên các lĩnh vực, trong đó có Tuyên bố chung về đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP); Tuyên bố 45 năm kỷ niệm Quan hệ Hữu nghị và Hợp tác ASEAN-Nhật Bản; thông qua Tầm nhìn Đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc 2030, Tuyên bố chung ASEAN-Trung Quốc về Khoa học công nghệ và sáng tạo; thông qua Tuyên bố chung ASEAN-Nga về Đối tác chiến lược, Tuyên bố ASEAN-Nga về Hợp tác trong lĩnh vực An ninh sử dụng Công nghệ thông tin và liên lạc, chứng kiến lễ ký Bản ghi nhớ giữa ASEAN và Uỷ ban Kinh tế Á-Âu (EEC); thông qua Tuyên bố các Lãnh đạo ASEAN+3 về hợp tác chống kháng thuốc kháng sinh vì cuộc sống tốt đẹp hơn cho người dân; Tuyên bố về chống rác thải nhựa trên biển...

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc tại Hội nghị ASEAN-Trung Quốc. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Phát biểu tại các Hội nghị, Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh trên nền tảng đà thuận lợi có được của năm 2018, phát huy tinh thần tự cường và sáng tạo, cần tiếp tục được đẩy mạnh trong các năm tiếp theo. Theo đó, đoàn kết, thống nhất ASEAN phải tiếp tục là nhân tố then chốt trong tư tưởng và hành động vì một Cộng đồng ASEAN vững vàng, tự cường và liên kết chặt chẽ trong bối cảnh quốc tế, khu vực có nhiều biến động.

Thủ tướng Chính phủ ủng hộ ASEAN tiếp tục đẩy mạnh hợp tác và đối thoại xây dựng lòng tin, đề cao luật pháp quốc tế và ủng hộ một hệ thống quốc tế đa phương dựa trên luật lệ, tăng cường hợp tác trên các lĩnh vực đổi mới sáng tạo để tận dụng tối đa cơ hội từ cách mạng công nghiệp lần thứ 4. Nhân dịp này, Thủ tướng Chính phủ chia sẻ các sáng kiến của Việt Nam về kết nối nền tảng dữ liệu số, hài hòa giá cước di động, lập Đại học Công nghệ ASEAN và xây dựng mạng lưới thông tin cảnh báo sớm thiên tai ở khu vực…

Bày tỏ quan ngại về những thách thức hiện nay trong phát triển kinh tế quốc tế, Thủ tướng Chính phủ cho rằng, lợi ích cục bộ, nguồn gốc của chủ nghĩa bảo hộ, cùng với xung đột thương mại đang đặt ra những thách thức lớn. Nếu kéo dài hơn, thế giới và khu vực sẽ phải hứng chịu những hệ lụy, tổn thất to lớn khó có thể lường trước. Thủ tướng Chính phủ cho rằng, cần tiếp tục đẩy mạnh các biện pháp thuận lợi hoá thương mại-đầu tư, giảm thiểu nguy cơ từ bảo hộ và tư duy thương mại vị kỷ. Theo Thủ tướng Chính phủ, phối hợp chặt chẽ cần trở thành nếp quen và trao đổi, đối thoại là chìa khóa cho hợp tác, là tiền đề của hữu nghị. Với sự đa dạng của các quốc gia và để đạt được thành công, kết nối trên nền tảng lòng tin phải là hoạt động xuyên suốt.

Thủ tướng Chính phủ cho rằng đây là thời điểm để nỗ lực kết thúc đàm phán Hiệp định đối tác hợp tác toàn diện khu vực (RECP). Việt Nam sẵn sàng cùng các nước tìm kiếm các giải pháp sáng tạo, linh hoạt phù hợp hướng tới mục tiêu chung; thúc đẩy xây dựng Hiệp định RCEP thực sự trở thành một hiệp định thương mại tự do toàn diện, chất lượng cao, cân bằng về lợi ích, trong có tính đến sự chênh lệch về trình độ phát triển giữa các thành viên. ASEAN cần đi đầu, ủng hộ tự do thương mại và liên kết khu vực. Việc Việt Nam đã ký Hiệp định FTA với Liên minh kinh tế Á-Âu và đặc biệt Quốc hội Việt Nam vừa phê chuẩn Hiệp định CPTTP đã tạo vị thế của Việt Nam trong khu vực về tinh thần chủ động hội nhập.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Phó Tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence. Ảnh: VGP/Quang Hiếu

Trong thảo luận, Thủ tướng Chính phủ đã chia sẻ quan điểm, lập trường của Việt Nam về các vấn đề khu vực và quốc tế cùng quan tâm; nhấn mạnh môi trường ổn định, hoà bình bền vững có ý nghĩa tiên quyết với hợp tác phát triển. Phấn đấu vì mục tiêu này là trách nhiệm chung của các nước.

Về vấn đề Biển Đông, Thủ tướng Chính phủ chia sẻ và được nhiều nước đồng tình về tình hình trên thực địa còn diễn biến phức tạp, gây quan ngại cho tất cả các bên và có thể tác động không có lợi cho ổn định ở khu vực. Thủ tướng Chính phủ nhấn mạnh các nguyên tắc đã được nhất trí trong ASEAN về đề cao luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển 1982 trong giải quyết hòa bình các tranh chấp, kiềm chế, không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực, không quân sự hóa, không làm phức tạp tình hình, tăng cường lòng tin, tích cực xây dựng một COC hiệu quả, thực chất và thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố DOC.

Đa số các nước đối tác ASEAN đều khẳng định cùng chung tay nỗ lực tạo dựng môi trường thuận lợi cho đối thoại, hợp tác và xây dựng lòng tin, để Biển Đông trở thành vùng biển của hòa bình, hợp tác và phát triển, trong đó có việc đàm phán COC phải đạt hiệu quả và thực chất dựa trên luật pháp quốc tế, UNCLOS 1982. Tại Hội nghị, Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường nêu ý kiến Trung Quốc sẽ tiếp tục nỗ lực cùng ASEAN hoàn tất Bộ quy tắc COC trong vòng 3 năm tới, thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, đóng góp cho hòa bình, ổn định, tự do an toàn, hàng hải và hàng không, tự do thương mại ở Biển Đông.

Tại các hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN tái khẳng định yêu cầu tiên quyết cần duy trì đoàn kết, thống nhất, giữ vững vai trò trung tâm của ASEAN và củng cố một cấu trúc hợp tác khu vực rộng mở, minh bạch, dựa trên luật lệ. Các nhà lãnh đạo tái khẳng định quyết tâm kết thúc đàm phán Hiệp định RCEP để đạt được một hiệp định thương mại tự do hiện đại, toàn diện, chất lượng cao và mang lại lợi ích cho tất cả các bên trong năm 2019.

Trong thảo luận các nhà lãnh đạo ASEAN và các đối tác đã nêu các ý kiến về sáng kiến Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và rộng mở, cần tiếp tục làm rõ nội hàm và cần bảo đảm các nguyên tắc, giá trị chung về tuân thủ luật pháp quốc tế, bảo đảm chủ quyền lãnh thổ, cơ chế hợp tác mở, dung nạp, với ASEAN giữ vai trò trung tâm, bảo đảm tự do hàng không, hàng hải, tự do giao thương, hợp tác cùng có lợi, vì hòa bình, thịnh vượng.

Có thể nói, với hơn 25 hoạt động song phương và đa phương tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 33 và các hội nghị cấp cao liên quan của Thủ tướng Chính phủ đã kết thúc tốt đẹp, tiếp tục truyền đi thông điệp về một ASEAN hòa bình, ổn định và tự cường, sáng tạo; đồng thời thúc đẩy hợp tác toàn diện, thực chất, hiệu quả với các đối tác; các hoạt động phong phú và phát biểu quan trọng của Thủ tướng đã làm nổi bật hình ảnh đất nước Việt Nam đổi mới, chủ động hội nhập quốc tế, là thành viên có trách nhiệm trong khu vực và trên thế giới./.