Những điểm nhấn trong nghiên cứu và sản xuất giống lúa lai ở Lào Cai
Được thành lập khi tỉnh Lào Cai tái lập, Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai với 30 năm xây dựng và phát triển đã mang lại nhiều thành tựu trong sự nghiệp nghiên cứu, sản xuất nhiều giống cây trồng, đặc biệt là các giống lúa lai có năng suất cao, góp phần khẳng định vị thế là Trung tâm sản xuất, nhân giống lúa lai lớn trong nước.Cán bộ Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh đi kiểm tra vườn lúa.
Trong những năm qua, Lào Cai đã có nhiều cơ chế, chính sách hỗ trợ, đầu tư kinh phí cho công tác nghiên cứu, chọn tạo, duy trì thu thập nguồn gen trong lĩnh vực lai tạo giống cây trồng mới. Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh đã mở rộng hợp tác, nghiên cứu, sản xuất giống cây trồng phù hợp với khí hậu, địa thế của các địa phương trên địa bàn tỉnh, mang lại hiệu quả cao. Đặc biệt, nghiên cứu, sản xuất các giống lúa có năng suất vượt trội.
Hiện nay, các giống lúa lai do Lào Cai chọn tạo đã có mặt ở nhiều tỉnh, có diện tích sản xuất lúa lớn trên phạm vi toàn quốc như Lai Châu, Tuyên Quang, Phú Thọ, Hà Nam, Hòa Bình, Nghệ An, Bắc Giang, Cao Bằng, Yên Bái, Vĩnh Phúc…. Các giải pháp chọn tạo giống lúa lai ba dòng LC25, hai dòng LC212, LC270 đã đạt giải Nhất, giải Nhì Hội thi sáng kỹ thuật Lào Cai lần thứ nhất (năm 2008-2009) lần thứ 2 (năm 2010-2011).
Đặc biệt, giống lúa lai ba dòng LC25 do Trung tâm chọn tạo là một trong 6 giống lúa được được trao giải Bông lúa vàng Việt nam lần thứ nhất - năm 2012, đây cũng là giống lúa lai ba dòng đầu tiên được vinh dự nhận giải thưởng này. Giống lúa lai LC25 có những ưu điểm lớn như thời gian sinh trưởng ngắn, khỏe, đẻ nhánh khỏe, bông to, hạt xếp xít, bộ lá đòng thẳng đứng, đặc biệt là dễ thích nghi, chống chịu sâu bệnh tốt, năng suất cao, ổn định, mang lại năng suất, hiệu quả kinh tế cao, nên được người nông dân tin dùng. Hiện nay, giống lúa lai LC25 đã và đang được gieo cấy nhiều tại các tỉnh thuộc Phía Bắc, Duyên hải Nam Trung Bộ & Tây Nguyên. Hai giống lúa lai LC212, LC270 là giống lúa lai hai dòng có thời gian sinh trưởng ngắn, năng suất cao, chất lượng gạo ngon, kháng một số chủng loại sâu bệnh như bạc lá, rầy nâu tốt, dễ trồng, dễ thâm canh, phù hợp với cơ cấu thâm canh tăng vụ gieo trồng cây vụ Đông. Giống lúa lai LC212, LC270 hiện được nông dân các tỉnh Lào Cai, Tuyên Quang, Yên Bái, Bắc Giang, Hà Nam, Nam Định… rất ưa chuộng, lựa chọn gieo trồng chính.
Giống lúa lai LC270 được nông dân nhiều tỉnh ưa chuộng, lựa chọn gieo trồng chính.
Trung tâm đã phối hợp với PGS. TS Nguyễn Văn Hoan (chuyên gia đầu ngành về nghiên cứu lúa lai) chọn tạo thành công tổ hợp lúa lai hai dòng thế hệ mới LC18. Đây là giống lúa lai chất lượng cao, thích ứng với biến đổi khí hậu hiện nay. Với các chỉ tiêu vượt trội như năng suất đạt 8-12 tấn/ha; tỉ lệ thu hồi gạo đạt trên 70%; hạt gạo dài, trong, hàm lượng amilose 14, cơm mỡ bóng có mùi thơm nhẹ....; Giống lúa này đã qua khảo nghiệm, sản xuất thử tại Tây Nguyên và Duyên hải miền Trung hay bị ảnh hưởng của biến đổi khí hậu và đều cho năng suất cao, ổn định.
Ông Nguyễn Bá Thế - Giám đốc Trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Lào Cai chia sẻ: việc xác định giống là một yếu tố quyết định trong sản xuất nông nghiệp, vai trò của giống cây trồng đã và đang được đặt lên hàng đầu trong sản xuất nông nghiệp. Trung tâm luôn xác định đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt nên đã bố trí nguồn lực, triển khai mọi hoạt động cao nhất. Tính đến năm 2020, Trung tâm đã thu được nhiều kết quả nổi bật về nghiên cứu giống cây ăn quả, giống cá và đặc biệt là nghiên cứu phát triển giống lúa. Hàng năm, Trung tâm tổ chức sản xuất 300 ha các giống lúa lai, cung cấp cho sản xuất khoảng 600 tấn giống/ năm, đáp ứng 180.000- 200.000 ha sản xuất lúa đại trà, góp phần chủ động được sản xuất giống lúa lai tại chỗ, tiết kiệm được một lượng lớn kinh phí nhập khẩu giống từ nước ngoài. Đồng thời, khống chế được giá nhập khẩu, kiểm soát được chất lượng hạt lai, giá thành 1kg thóc giống giảm 15-20% so với giá nhập khẩu, góp phần tiết kiệm ngân sách nhà nước hàng tỷ đồng trong năm./.