Trưa 17/5, theo giờ địa phương, tại San Francisco, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã dự tọa đàm đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp do Asia Society tổ chức.

Tạo hệ sinh thái khởi nghiệp thực chất, hiệu quả, mạnh mẽ hơn

Mở đầu cuộc đối thoại, Thủ tướng dành ít phút để bày tỏ quan điểm về tình hình thế giới, tình hình và đường lối, chiến lược phát triển của Việt Nam, quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, ASEAN-Hoa Kỳ cũng như các ưu tiên chính sách của Việt Nam đối với vấn đề đổi mới sáng tạo.

Theo Thủ tướng, thế giới đang nổi lên các vấn đề toàn cầu, như cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn; dịch bệnh COVID-19 suốt 2 năm qua làm mất nhiều công sức, nguồn lực, thời gian. Cùng với đó là vấn đề biến đổi khí hậu, cạn kiệt tài nguyên, già hoá dân số, an ninh mạng…

Thủ tướng đánh giá, tình hình thế giới hiện nay ngoài thuận lợi thì đan xen khó khăn, thách thức. Nhưng khó khăn thách nhiều hơn và tác động toàn thế giới, kể cả lạm phát, giá xăng dầu,… tất cả đều ảnh hưởng đến mỗi quốc gia và cuộc sống mỗi người dân. Điều đó đòi hỏi cách giải quyết, tiếp cận phải toàn cầu, toàn dân, kêu gọi đoàn kết, hợp tác quốc tế, đề cao chủ nghĩa đa phương bởi nếu "không chung tay thì không giải quyết được".

Nói về quan hệ Việt Nam-Hoa Kỳ, Thủ tướng nhắc lại bức thư năm 1946 của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi Tổng thống Truman ngay sau khi Việt Nam giành được độc lập với lời đề nghị thiết lập bang giao, sẵn sàng mở cửa quan hệ với Mỹ, với thế giới. 

"Trải qua thăng trầm, dù có lúc thù địch, nhưng quan hệ 2 nước đã có đột phá. Chúng ta đã gác lại quá khứ, hướng đến tương lai", Thủ tướng khẳng định và dẫn ra một loạt mốc sự kiện quan trọng như: Năm 1995, hai nước bình thường hóa quan hệ; năm 2000 hai nước ký Hiệp định thương mại; năm 2013 thiết lập Quan hệ Đối tác toàn diện.

Tuyên bố Tầm nhìn chung trong chuyến thăm Hoa Kỳ của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng năm 2015 đã khẳng định hai bên tôn trọng "thể chế chính trị, độc lập chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của nhau". Hoa Kỳ luôn ủng hộ một Việt Nam hùng mạnh, độc lập và thịnh vượng.

Cùng với đó, quan hệ Mỹ-ASEAN cũng phát triển tốt đẹp khi các bên vừa cam kết nâng tầm quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện.

Đối với chủ đề chính của buổi đối thoại là bàn về đổi mới sáng tạo, Thủ tướng khẳng định Việt Nam xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp là động lực quan trọng cho sự phát triển trong giai đoạn mới. Cả 3 đột phá chiến lược  mà Việt Nam xác định (thể chế, hạ tầng và nhân lực) đều liên quan đến khởi nghiệp, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng mong muốn các đối tác Hoa Kỳ tiếp tục thúc đẩy các hoạt động hợp tác nói chung, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo nói riêng. Hợp tác khởi nghiệp giữa hai bên cần tập trung các vấn đề mà thế giới đang quan tâm và hai nước đang thúc đẩy hợp tác, như ứng phó biến đổi khí hậu, chuyển đổi số, chuyển đổi công nghệ, đa dạng hoá chuỗi cung ứng…

"Nhất là đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp với sinh viên, thanh niên, tất nhiên khởi nghiệp thì không giới hạn tuổi, giới tính hay biên giới. Rất mong các đối tác Hoa Kỳ hiểu điều này và phối hợp với chúng tôi phát động, chung tay tạo ra phong trào khởi nghiệp toàn dân, giải quyết những vấn đề có tính chất toàn cầu, toàn dân, trên tinh thần chân thành, tin cậy, trách nhiệm… Đề nghị quý vị có mặt tại đây mang tinh thần và kinh nghiệm khởi nghiệp của mình, phát huy những kết quả của hội thảo hôm nay để tạo hệ sinh thái khởi nghiệp thực chất, hiệu quả, mạnh mẽ hơn những gì mà Việt Nam đã làm được", Thủ tướng nói.

Chính phủ hoàn thiện thể chế, chính sách để đón các startup

Trong phần hỏi đáp diễn ra sôi nổi và kéo dài hơn dự kiến ngay sau đó, Thủ tướng cùng lãnh đạo các doanh nghiệp lớn của Hoa Kỳ tiếp tục đề cập đến cơ hội hợp tác trong đổi mới sáng tạo, khoa học công nghệ.

Bày tỏ sự ủng hộ với Thủ tướng về cách tiếp cận toàn cầu, toàn dân, lãnh đạo Tập đoàn năng lượng-tài chính Chevron mong muốn các sáng kiến về công nghệ không nằm riêng lẻ mà cần được tích hợp, liên kết để mang đến sự hiểu biết nhiều hơn cho mọi người cũng như gia tăng cơ hội vươn lên cho người dân nhờ vào đổi mới công nghệ.

Đại diện cho một quỹ đầu tư mạo hiểm tại thung lũng công nghệ Silicon cho hay, quỹ này vừa hợp tác để làm pin ô tô điện cùng Vinfast và mong muốn được tìm hiểu một cách có hệ thống về các chính sách Chính phủ trong khuyến khích các doanh nghiệp từ Silicon tới Việt Nam hợp tác.

Thủ tướng cho hay, Chính phủ đang hoàn thiện thể chế, chính sách để đón các starup. Cùng với đó, Việt Nam đang thúc đẩy chuẩn bị hệ thống hạ tầng kỹ thuật như công nghệ thông tin, cơ sở dữ liệu lớn, đào tạo nhân lực chất lượng tốt hơn để sẵn sàng khi các nhà đầu tư nước ngoài vào Việt Nam. 

"Chúng tôi cũng có chính sách ưu tiên cho lĩnh vực cần đầu tư sớm. Cũng như tăng cường năng lực y tế, giáo dục để hệ sinh thái khởi nghiệp bền vững, lâu dài", Thủ tướng chia sẻ.

Lãnh đạo một nhà băng chuyên cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp tại thung lũng Silicon tặng Thủ tướng một chiếc túi được sản xuất tại Việt Nam nhưng gắn logo của ngân hàng này, như một biểu tượng cho mong muốn được hợp tác chặt chẽ.

Đáp lại, Thủ tướng cho hay, Việt Nam là một trong những nước ký nhiều hiệp định thương mại (FTA) nhất thế giới với khoảng 60 nước tham gia, độ mở nền kinh tế tới 200% GDP.

Việt Nam đang trong giai đoạn phát triển nên nhu cầu về vốn rất lớn giải quyết các vấn đề mới như chuyển đổi năng lượng, biến đổi khí hậu… và rất mong muốn có sự chung tay của các định chế tài chính lớn.

Trả lời câu hỏi của Giám đốc khối Đông Nam Á và Nam Á của Tập đoàn Meta về đề nghị có nhóm hợp tác đặc trách với Việt Nam về chuyển đổi số, nhất là trong các quy định liên quan ngành công nghệ, Thủ tướng nhấn mạnh rằng "tài nguyên con người là quý giá nhất" và đề nghị được hợp tác trong nâng cao năng lực, chất lượng nguồn nhân lực phục vụ hệ sinh thái khởi nghiệp, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.

Bên cạnh đó, hạ tầng liên quan phát triển khoa học công nghệ cần tiếp tục được đầu tư, nâng cao chất lượng để phù hợp yêu cầu phát triển chung. "Nhưng vấn đề "đầu tiên tiền đâu", chúng tôi rất muốn huy động các nguồn lực tài chính thông qua hợp tác công tư. Những nước đang phát triển như Việt Nam cần sự ưu tiên nguồn lực từ các nước phát triển", Thủ tướng nói.